Również Trybunał Konstytucyjny mówi o obowiązku, istocie i zakresie zachowania tajemnicy zawodowej wobec informacji uzyskanych przez radcę prawnego od klienta w ramach świadczonej pomocy prawnej.
Ustawodawca szeroko zakreślił granice tajemnicy zawodowej radcy prawnego. Obowiązek respektowania tajemnicy, który został sformułowany w art. 3 ustawy o radcach prawnych, stanowi, że radca prawny jest zobowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Obowiązek ten nie może być w żaden sposób ograniczony w czasie i obowiązuje radcę dożywotnio.
Nakaz zachowania tajemnicy radcowskiej ma charakter bezwzględny, ponadto radcę prawnego nie można zwolnić od tego obowiązku co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.
Brzmienie tego przepisu nie zakłada wyjątków i nakazuje radcy oraz aplikantowi radcowskiemu (do którego przepis ten stosuje się odpowiednio) zachowanie w tajemnicy wszystkich uzyskanych od klienta informacji w ramach wykonywania zawodu.
Należy jednak pamiętać o jednym wyjątku od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, który przewiduje ustawa o radcach prawnych, to jest w zakresie informacji udostępnianych na podstawie przepisów ustawy z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Kolejny wyjątek znajduje się w art. 180 § 2 kodeksu postępowanie karnego, krtóry stanowi, że radcowie prawni mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tajemnicą zawodową tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. Zwolnienia takiego dokonuje Sąd.
Określenie tajemnicy zawodowej radcy prawnego w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego ma charakter szerszy, o wiele bardziej szczegółowy i na swój sposób bardziej adekwatny do wymogów współczesności aniżeli to w ustawie o radcach prawnych.
Zakres oraz środki niezbędne dla zachowania tajemnicy radcy prawnego precyzują artykuły od 15 do 23 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
Tajemnica radcy prawnego jest figurą prawną nieskończenie istotną z punktu widzenia:
*Konieczności przestrzegania praw człowieka i obywatela
*Ochrony istotnych wartości gwarantowanych konstytucją
*Utrzymania i propagowania demokracji
*Ochrony praw przyznanych stronom procesu sądowego
*Zagwarantowania właściwego procesu wymierzania sprawiedliwości
*Ochrony zawodu radcy prawnego
Zagwarantowania radcom prawnym możliwości właściwego wykonywania powinności zawodowych, do wypełniania których są zobowiązani etycznie, moralnie, ustawowo i zwyczajowo względem klientów, państwa i wymiaru sprawiedliwości.
Nie jest przesadzona opinia, że bez istnienia tajemnicy zawodowej i bez przekonania oskarżonego o realności tej gwarancji wykonywanie zawodu radcy prawnego byłoby niemożliwe.
Słusznie zalicza się tajemnicę zawodową do filarów współczesnej palestry. Zgodzić się należy również z poglądem, że nikt nie będzie korzystać z pomocy prawnika w sposób pełny wówczas, gdy nie będzie mógł podać swojemu pełnomocnikowi wszystkich informacji powiązanych ze sprawą z powodu lęku przed ich ujawnieniem.
Warto zauważyć również, że tajemnica radcoswska służy nie tylko prywatnym interesom klienta i radcy prawnego, ale również ogólniejszym interesom publicznym. W szczególności dotyczy to interesu wymiaru sprawiedliwości.
W skutek naruszenia poufności przez radcę prawnego wobec klienta, można domagać się odpowiedzialności karnej, dyscyplinarnej lub odszkodowawczej.
Zgodnie z art. 64 ustawy o radcach prawnych, radcowie i aplikanci radcowscy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godności zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych.
Odpowiedzialność karna radcy prawnego dopuszczalna jest z przepisu art. 266 § 1 k.k., zgodnie z którym ten, kto, wbrew przepisom lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informacje, z która zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.
Poza ustawą o radcach prawnych i Kodeksem Etyki Radcy Prawnego do nakazu dochowania tajemnicy zawodowej obliguje także treść roty, która jest przyrzeczeniem składanym przez radcę prawnego. Obowiązek ten jest równocześnie elementem etyki zawodowej radców prawnych.
radca prawny tczew
