Każdy musiał już kiedyś słyszeć pojęcie „stalkingu”. Jednak gdzie kończy się uczucie, a zaczyna stalking?

Sposób zachowania osoby uprawiającej stalking, określanej jako „stalker”, można scharakteryzować jako „ściganie”, „narzucanie się” i „zagrażanie”. Ma to bardzo niekorzystny wpływ na sferę prywatną osoby, której to dotyka. Stalking przejawia się m.in. powtarzanymi próbami nawiązania kontaktu za pomocą różnych mediów komunikacyjnych (SMS-y, telefony, listy), powtarzanymi próbami nawiązania osobistego kontaktu w najbliższym otoczeniu danej osoby (miejsca spędzania wolnego czasu, miejsce zamieszkania lub pracy) lub ściganiem ofiary.

Stalking, czyli uporczywe nękanie to stosunkowo nowe przestępstwo w kodeksie karnym, wprowadzone nowelizacją z dnia 25.02.2011 r. Penalizacji stalkingu dokonano wprowadzając art. 190a. Artykuł ten zawiera dwa typy podstawowe przestępstwa oraz jeden typ kwalifikowany.

Paragraf pierwszy omawianego artykułu odnosi się do klasycznie rozumianego stalkingu. Zjawisko określane mianem stalkingu obejmuje zachowania sprawcy nakierowane na niepożądaną ingerencję w prywatność i naruszanie poczucia bezpieczeństwa ofiary, nosząc znamiona przemocy emocjonalnej.

Nękanie polega najczęściej na celowym, uporczywym i długotrwałym działaniu skierowanym przeciwko danej osobie, którego celem jest upokorzenie i dezorganizacja jej życia.

Czynność sprawcza w przypadku tzw. stalkingu polegać ma na uporczywym nękaniu innej osoby lub osoby dla niej najbliższej, wzbudzające u niej uzasadnione poczucie zagrożenia lub istotnie naruszać jej prywatność.

Aby dane zachowanie mogło być uznane za stalking, nie wymaga się aby zachowanie stalkera niosło ze sobą element agresji. Bez znaczenia pozostaje również fakt czy sprawca kieruje się żywionym do pokrzywdzonego uczuciem miłości, nienawiści, złośliwością czy chęcią zemsty.

Zachowanie stalkera musi być skierowane przeciwko osobie, która jest przedmiotem bezpośredniego zainteresowania sprawcy, lub też osobie jej najbliższej.

Odrębny typ przestępstwa wyrażono w art. 190a § 2 KK. Polega on, kolokwialnie rzecz ujmując, na przywłaszczeniu tożsamości, czyli podszyciu się pod inną osobę poprzez wykorzystanie jej wizerunku lub innych jej danych osobowych. Zachowanie sprawcy musi być ukierunkowane na wyrządzenie danej osobie szkody majątkowej lub osobistej.

Zasadność wprowadzenia w art. 190a KK odrębnego typu przestępstwa uzasadniano faktem, iż jednym z częstych przejawów zjawiska stalkingu jest zamieszczanie zdjęć ofiar i komentarzy ujawniających informacje o nich w Internecie, zamawianie na koszt ofiar różnych niechcianych towarów i usług, a przede wszystkim rozpowszechnianie informacji o pokrzywdzonym, np. w ramach tworzonych bez wiedzy i zgody ofiary kont osobistych na popularnych portalach społecznościowych.

Tego rodzaju zachowania z reguły nie będą mieścić się w ramach wieloczynowego zachowania określanego jako uporczywe nękanie, gdyż wykorzystanie danych osobowych może mieć charakter działania jednorazowego.

W art. 190a § 3 KK ustawodawca przewidział typ kwalifikowany przestępstwa stalkingu oraz przywłaszczenia tożsamości. Jest to typ kwalifikowany przez następstwo w postaci targnięcia się pokrzywdzonego na własne życie. Skutkiem działania sprawcy jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie. W rachubę wchodzi zarówno dokonany, jak i usiłowany zamach samobójczy.

Występki określone w art. 190a § 1 i 2 KK są zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3. W przypadku stalkingu standardem powinno być orzekanie naprawienia szkody oraz odpowiednio dobranych środków karnych (takich jak zakaz zbliżania się). Oba występki są ścigane z urzędu, po zainicjowaniu wnioskiem ofiary. Oznacza to, że policja lub prokuratura rozpoczyna działanie dopiero na oficjalny wniosek pokrzywdzonego, dalej postępowanie toczy się z urzędu. Typ kwalifikowany przestępstw określonych w art. 190a § 1 i 2 KK zagrożony został karą pozbawienia wolności od roku do lat 10 i jest ścigany z urzędu, bez uprzedniego wniosku

radca prawny tczew